Çin ve Rusya, "Zafer Günü" kutlamaları öncesinde yayınladıkları ortak bildiriyle, aralarındaki "sınırsız" iş birliğini daha da güçlendirme sözü verdiler. İki ülke, İkinci Dünya Savaşı'nın tarihine ilişkin "doğru görüşü" korumanın önemini vurguladı. Çin lideri Şi Cinping'in Moskova ziyareti sırasında, Rusya lideri Vladimir Putin ile bir araya gelerek yayımladıkları kapsamlı açıklamada, "belirli ülkelerin" (ABD ve müttefikleri) İkinci Dünya Savaşı'nın sonuçlarına müdahale etme çabası içinde olduğunu iddia ettiler.
ABD'ye Yönelik Sert Eleştiriler
Şi Cinping'in 2013'ten bu yana Rusya'ya yaptığı 11. ziyarette, Putin ile yaklaşık dört saatlik bir görüşme gerçekleştirdiği belirtildi. Görüşmenin ardından yayımlanan ortak açıklamada, ABD'ye yönelik eleştirilerin dozu daha da arttırıldı. Açıklamada, "ABD ve müttefikleri, NATO'nun doğuya ve Asya-Pasifik bölgesine doğru genişlemesini teşvik ederek, 'küçük çevreler' oluşturmaya ve bölge ülkelerini kendi 'Hint-Pasifik stratejilerine' kazanmaya çalışarak bölgesel barış, istikrar ve refahı baltalıyor" ifadelerine yer verildi.
Çin, uzun zamandır Rusya'nın NATO'nun Avrupa'daki genişlemesinin güvenliğine yönelik bir tehdit olduğu yönündeki argümanını destekliyor. Ayrıca, açıklamada, "BM Güvenlik Konseyi'ni baypas eden ekonomik yaptırımlar da dahil olmak üzere tek taraflı zorlayıcı önlemlerin BM Şartı'nı ve diğer uluslararası yasaları ihlal ettiği ve uluslararası güvenlik çıkarlarını baltaladığı" vurgulandı.
Çin-Rusya Dayanışması ve Tayvan Meselesi
Şi Cinping, Almanya, İtalya, Japonya ekseninin yenilgisiyle sonuçlanan İkinci Dünya Savaşı'nın aynı zamanda Tayvan'ın "özgürleşmesi" anlamına geldiğini ve "Tayvan'ın Çin'e dönüşünü" işaret ettiğini ileri sürmüştü. Çin Komünist Partisi, Tayvan'ın kendi topraklarının bir parçası olduğunu iddia etse de, adada egemenlik kurabilmiş değil. Batı yanlısı milliyetçiler, Çin İç Savaşı'nda Mao önderliğindeki Komünistlere yenildikten sonra 1949'da Tayvan'a kaçmışlardı. Çin, adayı ilhak dahil olmak üzere tüm yollarla iki Çin'in birleşmesi hedefinde ısrarcı.
Şi-Putin ortak açıklamasında, Rusya'nın "Çin hükümetinin ulusal egemenlik ve toprak bütünlüğünü korumak ve ulusal yeniden birleşmeyi sağlamak için aldığı önlemleri kesin bir şekilde desteklediği" belirtildi.
Askeri İş Birliği ve Ortak Tatbikatlar
Çin ve Rusya arasında resmi bir askeri ittifak olmasa da, iki ülke arasındaki yakın güvenlik iş birliği Batı'da kaygıyla karşılanıyor. Askeri ve ekonomik gelişmeleri gözlemleyen "ChinaPower" projesinin verilerine göre, Çin ve Rusya yalnızca 2024'te 14 ortak askeri tatbikat gerçekleştirdi.
İttifakın Geleceği ve Etkileri
Çin ve Rusya arasındaki bu yakınlaşma, uluslararası arenada dengeleri değiştirebilecek potansiyele sahip. İki ülkenin ABD hegemonyasına karşı ortak bir duruş sergilemesi, küresel siyasette yeni bir kutup oluşturma çabası olarak değerlendirilebilir. Bu ittifakın ekonomik, askeri ve siyasi etkileri önümüzdeki dönemde daha da belirginleşecektir. Özellikle, Tayvan meselesi ve Ukrayna krizi gibi konularda Çin ve Rusya'nın ortak hareket etmesi, uluslararası toplumun dikkatle izlemesi gereken bir durumdur.
