Türkiye otomotiv sektöründe ilginç bir tablo ortaya çıktı. Ekonomiyi soğutma politikalarının etkisiyle üretimde düşüş yaşanırken, satışlar rekor seviyelere ulaştı. Peki, bu durumun arkasında yatan sebepler neler? İşte detaylar…
Otomotiv Üretiminde Düşüş Devam Ediyor
Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) verilerine göre, 2025 yılının Ocak-Nisan döneminde toplam otomotiv üretimi, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2 azalarak 464 bin 290 adede geriledi. Özellikle ağır ticari araç grubundaki daralma dikkat çekiyor. Bu segmentte üretim, yüzde 25'lik bir düşüş gösterdi. Otomobil üretimi ise yüzde 2 azalarak 295 bin 377 adet olarak gerçekleşti. Traktör üretimiyle birlikte toplam üretim 475 bin 212 adedi buldu.
Ticari araç grubunda da genel bir düşüş gözlemleniyor. Yılın ilk dört ayında ticari araç üretimi yüzde 3, ağır ticari araç üretimi yüzde 25, hafif ticari araç üretimi ise yüzde 1 azaldı. Otomotiv sanayisinin kapasite kullanım oranı ise yüzde 66 olarak gerçekleşti. Araç grubu bazında kapasite kullanım oranları ise şu şekilde:
- Hafif araçlarda: Yüzde 67
- Kamyon grubunda: Yüzde 49
- Otobüs-midibüs grubunda: Yüzde 60
- Traktörde: Yüzde 44
Satışlar Rekor Kırıyor
Üretimdeki düşüşe rağmen, Türkiye otomotiv pazarında satışlar yükselişini sürdürüyor. Yılın ilk dört ayında toplam pazar, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2 artarak 395 bin 25 adet düzeyinde gerçekleşti. Otomobil pazarı ise yüzde 5 oranında artışla 309 bin 204 adede ulaştı. Ancak ticari araç pazarında durum farklı. Toplam ticari araç pazarında yüzde 6, ağır ticari araç pazarında yüzde 12, hafif ticari araç pazarında ise yüzde 5'lik bir gerileme yaşandı.
2025 yılı Ocak-Nisan döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre otomobil satışlarındaki yerli araç payı yüzde 31, hafif ticari araç pazarında yerli araç payı ise yüzde 21 olarak gerçekleşti. Üretim azalmasına karşın iç pazarın büyümesi, ithal araç satışlarının arttığını gösteriyor.
İhracatta Binek Otomobilde Düşüş, Ticaride Artış
Yılın ilk dört aylık döneminde otomotiv ihracatı adet bazında geçtiğimiz yılın aynı dönemine paralel seyretti ve 333 bin 351 adet olarak gerçekleşti. Bu dönemde otomobil ihracatı yüzde 6 gerilerken, ticari araç ihracatı yüzde 9 oranında arttı. Traktör ihracatı ise yüzde 41 azalarak 3 bin 422 adet olarak gerçekleşti.
Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre, toplam otomotiv sanayi ihracatı, 2025’in ilk dört aylık döneminde yüzde 17 ile sektörel ihracat sıralamasında ilk sıradaki yerini korudu. Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçı Birlikleri (OİB) verilerine göre, ilk dört aylık dönemde toplam otomotiv ihracatı, 2024 yılının aynı dönemine göre yüzde 5 artarak 12,5 milyar dolar oldu.
Otomotiv sektöründeki bu karmaşık tablo, ekonomideki genel eğilimlerin bir yansıması olarak değerlendirilebilir. Üretimdeki düşüş, ekonomik belirsizlikler ve maliyet artışlarıyla ilişkilendirilirken, satışlardaki artış ise tüketicilerin yatırım arayışıyla açıklanabilir. Özellikle enflasyonist ortamda, araç alımı bir yatırım aracı olarak görülmekte ve bu durum satışları desteklemektedir. Ancak, yerli üretimdeki düşüş ve ithalatın artması, sektörün geleceği açısından dikkatle izlenmesi gereken bir durumdur.
