Ekonomist Mahfi Eğilmez, Para Borsa'da yayımladığı "Çalışan–Emekli Oranı" başlıklı yazısıyla Türkiye'deki emeklilik sisteminin sürdürülebilirliği konusundaki endişeleri yeniden alevlendirdi. Eğilmez, aktif çalışan sayısının emekli sayısına oranının kritik bir eşikte olduğunu vurgulayarak, bu durumun gelecekteki ekonomik dengeler üzerindeki potansiyel etkilerine dikkat çekti. Peki, Mahfi Eğilmez'in bu analizi ne anlama geliyor ve Türkiye'yi neler bekliyor?
Türkiye'deki Çalışan ve Emekli Sayıları: Durum Ne?
Mahfi Eğilmez'in yazısında belirttiği üzere, Türkiye'de 25 milyon 625 bin 750 aktif sigortalı (çalışan) bulunurken, 16 milyon 677 bin 617 pasif sigortalı (emekli vb.) vatandaş bulunuyor. Bu veriler, yaklaşık olarak her 1,5 çalışana karşılık 1 emekli düştüğü anlamına geliyor. Eğilmez, ideal oranın 4'e 1 olması gerektiğini vurgulayarak, mevcut durumun sürdürülebilir olmadığını ifade ediyor.
SGK bünyesindeki sigortalıların 4a, 4b ve 4c olmak üzere üç farklı kategoride değerlendirildiğini belirten Eğilmez, bu gruplardaki aktif ve pasif sigortalıların tanımlarını şu şekilde açıklıyor:
- Aktif sigortalılar: Sigortalı olarak adına prim ödenmesi gereken veya kendi adına prim ödemesi gereken kişileri kapsar.
- Pasif sigortalılar: Kendisine veya hak sahiplerine aylık ve/veya gelir bağlananları ifade eder.
Bu Oranlar Ne Anlama Geliyor?
Çalışan-emekli oranının düşüklüğü, devletin emekli maaşlarını ödeme yükünün artması anlamına geliyor. Daha az sayıda çalışan, daha fazla emeklinin maaşını finanse etmek zorunda kalıyor. Bu durum, sosyal güvenlik sisteminin açık vermesine, emekli maaşlarının düşmesine veya emeklilik yaşının yükseltilmesine gibi sonuçlara yol açabilir. Mahfi Eğilmez'in de belirttiği gibi, bu oranların iyileştirilmesi için istihdamın artırılması, kayıt dışı ekonominin azaltılması ve emeklilik sisteminde reformlar yapılması gerekiyor.
Türkiye'deki demografik değişimler ve yaşlanan nüfus da bu durumu daha da karmaşık hale getiriyor. Doğum oranlarının düşmesi ve ortalama yaşam süresinin uzaması, emekli sayısının artmasına ve çalışan sayısının azalmasına neden oluyor. Bu nedenle, emeklilik sisteminin sürdürülebilirliğini sağlamak için kapsamlı bir strateji geliştirilmesi ve uzun vadeli çözümler üretilmesi büyük önem taşıyor.
Gelecekte Neler Bekleyebiliriz?
Mahfi Eğilmez'in uyarıları dikkate alınmazsa, Türkiye'deki emeklilik sistemi gelecekte ciddi sorunlarla karşılaşabilir. Emekli maaşlarının ödenmesinde zorluklar yaşanabilir, emeklilik yaşı daha da yükseltilebilir veya emekli maaşlarında kesintiler yapılabilir. Bu durum, emeklilerin yaşam standartlarını düşürebilir ve sosyal huzursuzluğa yol açabilir. Bu nedenle, hükümetin ve ilgili kurumların acil olarak harekete geçmesi ve emeklilik sistemini iyileştirmeye yönelik adımlar atması gerekiyor.
Sonuç olarak, Mahfi Eğilmez'in "Çalışan–Emekli Oranı" analizi, Türkiye'deki emeklilik sisteminin karşı karşıya olduğu riskleri açıkça ortaya koyuyor. Bu risklerin minimize edilmesi ve emeklilik sisteminin sürdürülebilirliğinin sağlanması için kapsamlı reformlar yapılması ve uzun vadeli stratejiler geliştirilmesi büyük önem taşıyor. Aksi takdirde, gelecekte emekliler ve çalışanlar için daha zorlu bir tablo ortaya çıkabilir.
