8 Mayıs Dünya Talasemi Günü'nde, Talasemi (Akdeniz Anemisi) hastalığına dikkat çekiliyor. Genetik geçişli bir kan hastalığı olan Talasemi, özellikle akraba evliliklerinin yaygın olduğu bölgelerde sıkça görülüyor. Peki, Talasemi nedir? Belirtileri nelerdir ve nasıl tedavi edilir? İşte bu önemli soruların cevapları...
Talasemi (Akdeniz Anemisi) Nedir?
Talasemi, genetik geçişli bir kan hastalığıdır. Temel olarak, vücudun yeterli miktarda sağlıklı hemoglobin üretememesi sonucu ortaya çıkar. Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinde bulunan ve oksijeni taşıyan bir proteindir. Talasemi hastalarında, hemoglobin üretimi yetersiz olduğu için kırmızı kan hücreleri normalden daha az oksijen taşır. Bu durum, anemiye (kansızlık) ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir.
Akdeniz anemisi olarak da bilinen talasemi, dünya genelinde yaygın görülen bir hastalıktır. Özellikle Akdeniz ülkeleri, Orta Doğu, Güneydoğu Asya ve Afrika'da daha sık rastlanır. Hastalığın farklı türleri vardır ve şiddeti kişiden kişiye değişebilir.
Talasemi Belirtileri Nelerdir?
Talasemi belirtileri, hastalığın türüne ve şiddetine göre değişiklik gösterir. Bazı kişilerde belirtiler hafif seyrederken, bazılarında ise daha ciddi sorunlara neden olabilir. En sık görülen talasemi belirtileri şunlardır:
- Yorgunluk ve halsizlik: Kırmızı kan hücrelerinin yetersiz oksijen taşıması nedeniyle vücut yeterince enerji üretemez.
- Soluk cilt: Anemi nedeniyle cilt rengi soluklaşır.
- Nefes darlığı: Yetersiz oksijen taşınması sonucu nefes darlığı yaşanabilir.
- Büyüme geriliği: Çocuklarda büyüme ve gelişme yavaşlayabilir.
- Kemik deformasyonları: Şiddetli talasemi vakalarında kemiklerde şekil bozuklukları görülebilir.
- Karaciğer ve dalak büyümesi: Vücut, eksik kırmızı kan hücrelerini telafi etmek için karaciğer ve dalağı daha fazla çalıştırır.
Talasemi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Talasemi tedavisi, hastalığın türüne ve şiddetine göre belirlenir. Hafif talasemi vakalarında tedaviye ihtiyaç duyulmayabilirken, daha ciddi vakalarda düzenli kan transfüzyonları ve demir şelasyon tedavisi gerekebilir.
- Kan transfüzyonları: Eksik kırmızı kan hücrelerini yerine koymak için düzenli kan nakli yapılır.
- Demir şelasyon tedavisi: Sık kan transfüzyonları nedeniyle vücutta biriken fazla demiri uzaklaştırmak için kullanılır.
- Kemik iliği transplantasyonu: Şiddetli talasemi vakalarında, sağlıklı kemik iliği hücreleri nakledilerek hastalığın kalıcı olarak tedavi edilmesi amaçlanır.
Sağlık Bakanlığı'nın yürüttüğü Hemoglobinopati Kontrol Programı ve Evlilik Öncesi Hemoglobinopati Tarama Programı sayesinde erken tanı ve önleyici tedbirlerin önemi her geçen gün daha da artıyor. Bu programlar sayesinde taşıyıcı bireylerin tespit edilmesi ve riskli evliliklerin önlenmesi hedefleniyor.
Talasemi, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. Erken tanı ve uygun tedavi ile talasemi hastaları sağlıklı ve kaliteli bir yaşam sürebilirler. Bu nedenle, risk grubunda olan bireylerin düzenli olarak tarama testlerinden geçmesi ve bilinçli davranması büyük önem taşımaktadır.
