Ergenlik dönemi, bireylerin fiziksel, duygusal ve sosyal açılardan büyük değişimler yaşadığı bir süreçtir. Bu dönemde, ergenlerin davranışları sıklıkla yetişkinler tarafından anlaşılmaz bulunur. Özellikle riskli davranışlar, hem ergenlerin kendileri hem de aileleri için endişe kaynağı olabilir. Uzmanlar, ergen beyninin tehlike algısının yetişkinlere kıyasla daha farklı çalıştığını belirtiyor. Peki, ergen beyni neden tehlikeyi görmekte zorlanır? İşte bu sorunun yanıtları ve ergenlik dönemindeki riskli davranışların nedenleri...
Ergen Beyninin Gelişimi ve Tehlike Algısı
Ergenlik döneminde beynin özellikle ön lobu olarak bilinen prefrontal korteks henüz tam olarak gelişmemiştir. Bu bölge, karar verme, dürtü kontrolü, risk değerlendirmesi gibi önemli işlevlerden sorumludur. Prefrontal korteksin gelişiminin tamamlanmamış olması, ergenlerin riskli davranışlara daha yatkın olmasına neden olur. Çocuk-Ergen Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Yıldırım, bu durumu şu şekilde açıklıyor:
“Ergenlerin riskli davranışlarının birçok sebebi olabiliyor. Hormonal değişimler, kimlik arayışı, sosyal kabul isteği ve çevresel faktörler de bu süreci etkiliyor.”
Bu faktörler, ergenlerin dürtüsel davranmasına ve sonuçlarını düşünmeden hareket etmesine yol açabilir. Ayrıca, sosyal medyanın etkisiyle riskli davranışlar daha cazip hale gelebilir ve tehlike algısı zayıflayabilir.
Riskli Davranışların Nedenleri
Ergenlik döneminde riskli davranışların ortaya çıkmasında birçok faktör etkili olabilir:
- Hormonal Değişimler: Ergenlik döneminde yaşanan hormonal değişimler, duygusal dalgalanmalara ve dürtüselliğe neden olabilir.
- Kimlik Arayışı: Ergenler, kim olduklarını ve hayatta ne istediklerini anlamaya çalışırken farklı deneyimler yaşamak isteyebilirler. Bu durum, riskli davranışlara yönelmelerine neden olabilir.
- Sosyal Kabul İsteği: Akranları tarafından kabul görmek ve popüler olmak isteyen ergenler, riskli davranışları sergileyerek dikkat çekmeye çalışabilirler.
- Çevresel Faktörler: Aile tutumları, arkadaş çevresi ve sosyal medya gibi çevresel faktörler, ergenlerin riskli davranışlara yönelmesinde önemli bir rol oynayabilir.
Ailelerin Rolü ve Tutumları
Ailelerin ergenlik dönemindeki çocuklarına karşı tutumları, onların riskli davranışlardan uzak durmasında büyük önem taşır. Destekleyici ve anlayışlı bir aile ortamı, ergenlerin kendilerini güvende hissetmelerini ve riskli davranışlara yönelme ihtimallerini azaltır. Aybeniz Yıldırım, aile tutumlarının bu noktada belirleyici rol oynadığını vurguluyor.
Ailelerin ergenlerle açık iletişim kurması, onların sorunlarını dinlemesi ve onlara rehberlik etmesi önemlidir. Ayrıca, ergenlerin sosyal medya kullanımlarını takip etmek ve onları riskli içeriklerden korumak da ailelerin sorumlulukları arasındadır.
Ergenlik dönemi, hem ergenler hem de aileleri için zorlu bir süreç olabilir. Ancak, ergen beyninin gelişim özelliklerini anlamak, riskli davranışların nedenlerini bilmek ve uygun yaklaşımlar sergilemek, bu süreci daha sağlıklı bir şekilde atlatmaya yardımcı olabilir. Ailelerin ergenlere destek olması, onlarla iletişim kurması ve onlara rehberlik etmesi, ergenlerin sağlıklı ve başarılı bireyler olarak yetişmelerine katkı sağlayacaktır.
