Zeytinlikler Taşınabilir mi? Uzmanından Şaşırtan Açıklama!
TBMM gündemine gelen Maden Kanunu'ndaki düzenlemelerle zeytinliklerin taşınması konusu tartışma yaratırken, Ankara Üniversitesi Gıda Güvenliği Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Mücahit Taha Özkaya'dan önemli açıklamalar geldi. Özkaya, doğru yöntemlerle ve uygun zamanda zeytin ağaçlarının taşınmasının mümkün olduğunu vurguladı.
Zeytin Ağacı Taşınması Mümkün mü?
Prof. Dr. Özkaya, dünyada ve Türkiye'de zeytin ağaçlarının taşınmasıyla ilgili başarılı örnekler bulunduğunu belirterek, zeytin ağaçlarının yumruları sayesinde yangınlardan bile kurtulabildiğini söyledi. Uygun koşullarda taşınan zeytin ağaçlarının zarar görmeden kısa sürede eski verimine ulaşabileceğini ifade etti.
Özkaya, zeytin ağaçlarının en uygun taşıma döneminin kış ayları olduğunu belirterek şunları söyledi:
Ağaç uyku dönemindeyken, toprak altında yumru oluşturmuşsa bu yumru dört bir yanından hendekler açılarak çıkarılır. İnce kök bağlantıları kesildikten sonra uygun koşullarda yeni yerine taşınır. Yeni yerin iklimi ve toprak yapısıyla taşındığı yer arasında uyum olması gerekir. Bu sağlandığında zeytin ağacı rahatlıkla tutunur. Bir yaşından 3 bin yaşına kadar taşınabilir
Zeytin ağacının altında yumru yoksa ve bulunduğu bahçe düzenli sulanıyorsa taşımanın daha kolay olacağını belirten Özkaya, yaşlı ve sulanmamış ağaçların genellikle yumru oluşturduğunu ve bu yumrunun zeytin ağacının adeta ölümsüzlük kaynağı olduğunu vurguladı.
Dünyadan Zeytin Ağacı Taşınması Örnekleri
Prof. Dr. Özkaya, zeytin ağacı taşınmasına ilişkin dünya genelinden örnekler vererek, İspanya'da bir bankanın Madrid'in güneyinde kurduğu finans merkezi çevresinde kullanılan tüm ağaçların çok yaşlı zeytin ağaçlarından oluştuğunu ve bu ağaçların dünyanın çeşitli yerlerinden getirilip dikildiğini söyledi. Hatta genetik analizlerle sınıflandırılıp türlerine göre adlandırılmışlar. Madrid örneği başarılı uygulamalara içinde özellikle gösterilebilir.
Her yerde zeytin ağacı yetiştirilebileceğine dikkat çeken Özkaya, toprağın yetersiz olduğu durumlarda "doğal saksı" yönteminin uygulanabileceğini belirtti. Çapı 2-3 metreyi bulan bir yumru için en az 2 metre derinliğinde bir çukur açılmalı. Bu çukur, kök gelişimini destekleyecek özel toprak karışımıyla doldurulmalı. Tıpkı saksı hazırlanır gibi. Ağaç bu şekilde yeni yerine uyum sağlar, kökleri geliştikçe güçlenir ve tutunur.
Zeytin ağacının taşınmadan önce budanması gerektiğini vurgulayan Özkaya, ağacın yaprak alanının azaltılması gerektiğini, böylece kök sistemiyle dengeli bir yeniden büyüme süreci yaşanacağını belirtti. Taşındıktan sonra eski verimine ulaşması 5 ila 6 yıl sürebilir. Ancak bu, aynı zamanda ağaçta gençleştirme etkisi de oluşturur. Zaten üreticiler zaman zaman böyle budamalar uygular.
Zeytin ağaçlarının kuraklığa ve suya bağımlılığa karşı daha dirençli kalabilmesi için aşırı sulamadan kaçınılması gerektiğini hatırlatan Özkaya, ağacın çok suya alışırsa daha narin hale geleceğini, o yüzden sulamaya dikkat edilmesi gerektiğini ekledi.
- Zeytin ağaçları doğru yöntemlerle taşınabilir.
- Taşıma için en uygun dönem kış aylarıdır.
- Ağacın yeni yerine uyum sağlaması önemlidir.
- Aşırı sulamadan kaçınılmalıdır.
Prof. Dr. Mücahit Taha Özkaya'nın açıklamaları, zeytinliklerin taşınması konusundaki endişeleri bir nebze olsun azaltırken, doğru yöntemlerle ve uzman görüşüyle bu işlemin mümkün olduğunu ortaya koyuyor. Ancak zeytin ağaçlarının taşınması sürecinde dikkatli olunması ve uzmanların önerilerine uyulması büyük önem taşıyor. Aksi takdirde, zeytin ağaçlarının zarar görmesi ve verim kaybı yaşanması kaçınılmaz olabilir.
