ABD'de doktora öğrencisi Rümeysa Öztürk'ün gözaltına alınması ve ardından yaşanan hukuki süreç, uluslararası kamuoyunun dikkatini çekmeye devam ediyor. Avukatlarının Boston Federal Mahkemesi'nde açtığı habeas corpus davasının ilk duruşması, beklenmedik bir gelişmeyle sonuçlandı. Mahkeme kararından dakikalar önce Öztürk'ün yerinin değiştirilmesi, davanın seyrini belirsizliğe sürükledi.
Duruşmada Neler Yaşandı?
Duruşmaya, eyalet dışında tutuklu bulunması nedeniyle Rümeysa Öztürk uzaktan katıldı. Avukatları, müvekkillerinin gözaltına alındıktan sonra gece yarısı eyalet dışına transfer edildiğini belirterek, bu naklin bilerek yapıldığını ve yargı yetkisinin aşındırıldığını savundu. Hükümetin mahkemeye sunduğu resmi zaman çizelgesi, ICE'nin operasyonunun büyük bir hassasiyetle zamanlandığını gösterdi. Avukatlar, "Öztürk'ün ailesi ve avukatı, nerede olduğunu yaklaşık 20 saat boyunca öğrenemedi. ICE, mahkeme kararına rağmen nakil işlemini gerçekleştirdi" ifadelerini kullandı.
ICE yetkilileri, yerel saatle 17.15'te Öztürk'ü Somerville'deki evinin yakınlarında gözaltına aldı. 17.49'da ICE gözetiminde yola çıkıldı. 22.01'de Öztürk'ün avukatlarından Mahsa Khanbabai, Boston Bölge Mahkemesi'ne acil dilekçe sundu. 22.28'de ICE, Öztürk'ü Vermont'a taşıdı. 22.55'de Boston Bölge Mahkemesi Yargıcı Indira Talwani, Öztürk'ün Massachusetts'te kalmasını talep eden kararını verdi. Ertesi sabah 05.31'de Vermont'tan Louisiana'ya uçuş gerçekleştirildi. 14.35'te Louisiana, Alexandria'ya iniş yapıldı. Öztürk daha sonra Basile'deki göçmenlik merkezine tutuklu olarak sevk edildi.
Davanın Yargı Yetkisi Tartışması
Duruşmada en çok tartışılan konulardan biri, davanın nerede görüleceği oldu. Öztürk'ün avukatları, müvekkillerinin gözaltına alındıktan sonra hala ICE Boston ofisinin denetiminde olduğunu, dolayısıyla davanın Boston'da açılmasının hukuki olarak doğru olduğunu savundu. Federal Savcı Mark Sauter ise, "Rumsfeld v. Padilla" kararına atıfta bulunarak, tutuklunun fiilen bulunduğu bölgede yani Vermont ya da Louisiana'da dava açılması gerektiğini savundu.
Avukatlar, ICE'nin bilinçli olarak Öztürk'ün yerini gizlediğini ve avukatına bilgi vermediğini de detaylı olarak ortaya koyarak, "Avukatın sürece dahil olma fırsatı kasıtlı olarak engellendi" ifadelerini kullandı. Amerikan Sivil Özgürlükler Birliği (ACLU) avukatlarından Brett Max Kaufman ise, "Hükümet burada sadece bir öğrenciyi tutuklamadı, anayasal hakları fiilen devre dışı bırakan bir strateji yürüttü" dedi.
Mahkeme Kararı Ne Olacak?
Yargıç Denise J. Casper, yargı yetkisinin aşındırılmasına yönelik argümanları ciddiyetle dinlerken, hükümetin zamanlama savunmasına karşı eleştirel bir yaklaşım sergiledi. Yargıç Casper'ın "ICE'ın, federal bir mahkeme kararından dakikalar önce nakil yapması tesadüf değilse, ciddi bir yargı istismarıdır" ifadeleri mahkeme kayıtlarına geçti. Yargıç Casper, yargı yetkisi meselesine ilişkin kararını kısa sürede açıklayacağını belirterek, duruşmayı ileri bir tarihe erteledi.
Rümeysa Öztürk Neden Gözaltına Alındı?
Massachusetts eyaletindeki Tufts Üniversitesi'nde doktora öğrencisi olan Rümeysa Öztürk, 25 Mart'ta evinin yakınlarında ABD İç Güvenlik Bakanlığına bağlı Gümrük Muhafaza Dairesi (ICE) ajanları tarafından gözaltına alınmıştı. Fulbright bursu alan ve doktora eğitiminin son yılında olduğu öğrenilen Öztürk'ün, Filistin destekçisi olduğu ve "Hamas'ı destekleyen faaliyetlerde bulunduğu" iddia edilmişti. Boston Bölge Mahkemesi, Öztürk'ün sınır dışı edilmesini geçici olarak durdurmuştu.
Olayın ardından, üniversite gazetesine yazılan ortak bir makalede okulun Filistin destekçisi harekete yönelik tutumu eleştirilmiş ve okul yönetiminin İsrail ile bağlantılarını kesmesi talep edilmişti.
Sonuç
Rümeysa Öztürk'ün davası, ABD'deki hukuki süreçlerin işleyişi ve insan hakları ihlalleri konularında önemli soruları gündeme getirdi. Mahkemenin vereceği karar, hem Öztürk'ün geleceği hem de benzer durumdaki diğer kişiler için emsal teşkil edecek. Yargı sürecinin adil ve şeffaf bir şekilde yürütülmesi, uluslararası kamuoyunun beklentisi olmaya devam ediyor.
