İntikam mı Adalet mi? "Bir Ziyaret" Oyunu Şoke Etti!

Friedrich Dürrenmatt'ın "Bir Ziyaret" oyunu, İBB Şehir Tiyatroları'nda seyirciyle buluştu. Yıldırım Fikret Urağ'ın yönettiği yapım, aşk, ihanet, intikam gibi temaları derinlemesine işliyor. Ancak oyun, özellikle seyirci oylaması sırasında ortaya çıkan cinsiyetçilik tartışmalarıyla da gündeme geldi. Peki, bu çok katmanlı eser izleyiciye neler sunuyor?

Sahne ve Yönetmenlik

Muhsin Ertuğrul Sahnesi'nde sergilenen oyun, prömiyerinden kısa süre sonra büyük beğeni topladı. Yönetmen Yıldırım Fikret Urağ, 12 yıldır bu projeyi düşündüğünü belirtiyor. 180 dakikalık gösteri, birkaç sahne haricinde temposunu hiç düşürmeyerek seyircinin ilgisini sürekli canlı tutmayı başarıyor. Rejinin interaktiviteyi artırması, izleyicinin heyecanını doruk noktasına taşıyor. Urağ'ın seyirciyi provalarda temsil eden kişi olarak tanımlaması, bu başarının sırrını açıklıyor.

Müzik ve Anlam Arayışı

Oyunun müzikli olması, seyircinin ilgisini canlı tutmada ne kadar etkili olduğu tartışılabilir. Bazı izleyiciler şarkıların bitmesini ve oyunun devam etmesini bekledi. Özellikle öğretmenin kırmızı perde önündeki şarkısı, büyük bir dekor değişikliği beklentisi yaratırken, perdenin açılmasıyla beklenen değişimin olmaması hayal kırıklığı yarattı. Oyunun adının "Yaşlı Bir Kadının Ziyareti" yerine "Bir Ziyaret" olarak değiştirilmesi, günümüzdeki siyasi doğruculuk anlayışıyla ilgili bir merak uyandırdı.

İkiyüzlülük ve Güncel Yansımalar

Oyun, Batı'nın ikiyüzlülüğünü net bir şekilde ortaya koyarken, sahneye yansıtılan güncel örneklerle bu temayı daha da güçlendiriyor. Özellikle Gazze odaklı görseller, adaleti ve hümanizmi dilinden düşürmeyen Batı'nın çıkar uğruna her şeyi nasıl kılıfına uydurduğunu gözler önüne seriyor. Dürrenmatt'ın Brecht'ten etkilenmesine rağmen, sanatı insanları eyleme geçirmek yerine çarpıklıkları sergilemekle yetinmesi, yönetmen ve dramaturg tarafından saygıyla karşılanıyor.

Medyanın Rolü ve Seyirci Etkileşimi

Medyanın kendi gerçeğini yaratmasının grotesk bir şekilde yansıtılması, Dürrenmatt'ın trajikomik üslubuyla örtüşüyor. Gerçeğin "elma" üzerinden sanala dönüştürülmesi, seyirciye yabancılaşmayı sağlayarak metne dahil ediliyor. Rejinin tiyatro salonunu Meclis'e çevirerek para ve adaletin ikilemini seyirciye oylatması, yazarın tarzına uygun olarak seyirciyi bireysel sorgulamaya yöneltiyor. Ancak, bu etkileşim sırasında ortaya çıkan "ötekine" tahammülsüzlük, dikkat çekici bir nokta olarak öne çıkıyor.

İktidarın Cinsiyeti ve İntikam

Oyun, iktidarın cinsiyeti olmadığını vurgulayarak, günümüzde hala tartışılan bir sorunsalı ele alıyor. Para üzerinden tanımlanan iktidar, 40 yıl önce kendisinden hamile olan kadını terk eden erkeğin intikamını anlatıyor. Claire karakteri, dünyanın en zenginlerinden biri olarak, erkeklerin yaptığı gibi istediği kocayı "satın alabiliyor" ve onları kapı önüne koyabiliyor. Bu durum, erkeğe karşı alınan intikamın tüm erkeklere yayıldığını gösteriyor. "Parayı veren düdüğü çalar" fikri, Dürrenmatt'ın erken bir iktidar analizini ortaya koyuyor. Claire, kasabayı bir geneleve çevirerek, erkek egemen cinsel ilişkilerdeki pozu tersine çeviriyor.

Sonuç

Oyun, ikiyüzlülükten intikama, aşktan paraya, adaletten güçlünün adaletine kadar birçok güncel meseleyi tartışmaya açıyor. Ancak, her şeyin altındaki yoksulluğun nedeninin hiç tartışılmaması, metnin temel eksiği olarak göze çarpıyor. Yine de, Dürrenmatt'ın üslubunu çağdaşlaştırarak sahneleyen başarılı bir ekip, izleyicilere düşündürücü bir deneyim sunuyor.