Uluslararası Para Fonu (IMF), yayımladığı son raporla küresel kamu borcunun Gayrisafi Yurt İçi Hasıla'ya (GSYH) oranının endişe verici boyutlara ulaştığını duyurdu. IMF, bu oranın 2024'te yüzde 95,1'e, 2030'da ise yüzde 100'e yaklaşabileceği uyarısında bulundu. Bu durum, dünya ekonomisi için ciddi riskler barındırıyor.
Ekonomik Belirsizlikler ve Artan Riskler
IMF'nin Mali İzleme Raporu'nda, artan belirsizliklerin ve önemli politika değişikliklerinin ekonomik ve mali görünümleri yeniden şekillendirdiği vurgulanıyor. Özellikle ABD'nin uyguladığı tarifelerin finansal piyasalarda dalgalanmaları artırdığı, büyüme beklentilerini zayıflattığı ve riskleri yükselttiği belirtiliyor. Raporda, birçok ülkede dezenflasyon sürecinin duraksadığı ve büyüme beklentilerinin aşağı yönlü revize edildiği ifade ediliyor.
Mali cephede ise birçok ülke, kısıtlı bütçeler ve artan kamu borcu yüküyle mücadele ediyor. Artan ekonomik ve politik belirsizlikler, kilit ekonomilerde yükselen tahvil faizleri ve gelişmekte olan piyasalarda genişleyen risk primleri, mali görünümü daha da karmaşık hale getiriyor. Özellikle Avrupa'da artan savunma harcamaları ve zorlaşan dış yardım ortamı, durumu daha da zorlaştırıyor.
IMF, bu dalgalanmaların olduğu ortamda ülkelerin öncelikle mali yapılarını düzene koymaları gerektiğini vurguluyor. "Güvenilir bir orta vadeli çerçeve dahilinde kademeli bir mali uyum, çoğu ülke için borcun azaltılması, belirsizliklere karşı mali tamponların oluşturulması, öncelikli harcamaların karşılanması ve uzun vadeli büyüme beklentilerinin iyileştirilmesi açısından hayati önem taşımaktadır." değerlendirmesinde bulunuyor.
Küresel Borç Yükünün Artışı
Rapora göre, küresel mali durum 2024'te kötüleşti ancak ülkeler arasında belirgin farklılıklar gözleniyor. Küresel mali açığın bu yıl GSYH'nin ortalama yüzde 5,1'ine ulaşacağı tahmin ediliyor. Küresel kamu borcunun geçen yıl önceki yıla kıyasla 1 puan artışla GSYH'nin yüzde 92,3'üne yükseldiği belirtiliyor. Bu artışın, Kovid-19 salgınından kalan yüksek sübvansiyonları, sosyal yardımları, diğer cari harcamaları ve artan net faiz giderlerini yansıttığı değerlendiriliyor.
Ayrıca düşük gelirli gelişmekte olan ülkelerin yüzde 53'ünün ve gelişen piyasaların yüzde 23'ünün yüksek borç sıkıntısı riski altında ya da doğrudan borç sıkıntısı içinde olduğu belirtiliyor. Küresel kamu borcunun GSYH'ye oranının 2025'te yüzde 95,1'e yükselmesi ve 2030'da ise yüzde 99,6'ya ulaşması bekleniyor.
Brezilya, Çin, Fransa, Güney Afrika, Birleşik Krallık ve ABD gibi büyük ekonomilerin, küresel kamu borcundaki artışın başlıca kaynakları arasında yer aldığına dikkat çekiliyor. Ayrıca birçok ülkede brüt finansman ihtiyaçlarının yüksek seviyelerde kalmasının beklendiği kaydediliyor.
"Daha sıkı ve dalgalı finansal koşullar ile artan ekonomik belirsizlik, borç seviyelerinin daha da yükselmesi riskini artırıyor." ifadesi raporda yer alırken, IMF yetkilileri tarafından kaleme alınan blog yazısında da "Bu artış eğiliminin devam etmesi ve kamu borcunun on yılın sonunda GSYH'nin yüzde 100'üne yaklaşarak pandemi seviyelerini aşması muhtemel." değerlendirmesinde bulunuluyor.
Olası Sonuçlar ve Önlemler
IMF'nin bu uyarıları, dünya ekonomisinin geleceği açısından önemli bir dönüm noktası olabilir. Artan borç yükü, ekonomik büyümeyi engelleyebilir, enflasyonu tetikleyebilir ve finansal istikrarsızlığa yol açabilir. Bu nedenle, ülkelerin mali disiplini sağlaması, borçlarını azaltması ve yapısal reformlar yapması büyük önem taşıyor. Aksi takdirde, küresel bir ekonomik kriz kaçınılmaz olabilir.
