Gaz Fiyatları Uçuşta: İran-İsrail Gerilimi Avrupa'yı Nasıl Vurdu?
İsrail'in İran'a yönelik saldırılarıyla tırmanan Orta Doğu gerilimi, küresel enerji piyasalarını derinden etkiledi. Özellikle Hürmüz Boğazı'ndaki sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) sevkiyatlarında yaşanabilecek aksamalar ve bölgedeki gaz arzına dair endişeler, Avrupa'da gaz fiyatlarının bir haftada %15 oranında yükselmesine neden oldu. Bu durum, Rus gazına olan bağımlılığını azaltmaya çalışan Avrupa için ciddi bir sorun teşkil ediyor.
Hürmüz Boğazı'nın Önemi ve Riskler
Basra Körfezi'nin girişindeki stratejik öneme sahip Hürmüz Boğazı, Orta Doğu'nun LNG ve petrol üretimini dünya pazarlarına ulaştıran kritik bir geçiş noktasıdır. Küresel LNG ticaretinin %20'si bu boğaz üzerinden gerçekleşirken, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi büyük LNG üreticilerinin ihracatının tamamı buradan sağlanıyor. İran'ın boğazı kapatma ihtimali düşük olsa da, bu durum Avrupa'nın gaz tedarikinde ciddi aksamalara yol açabilir. Bu ihtimalin gerçekleşmesi durumunda Avrupa'nın gaz tedarikinin yaklaşık %4'ünü oluşturan Katar'dan LNG tedariki büyük ölçüde etkilenebilir.
Avrupa'nın LNG Bağımlılığı ve Alternatif Kaynaklar
Rus gazı tedarikini kaybetmesinin ardından LNG'ye yönelen Avrupa, bu konuda Orta Doğu'ya bağımlı hale geldi. 2024 yılında Avrupa'nın LNG ithalatının %46'sını ABD karşılarken, bu ülkeyi %16 ile Rusya, %11 ile Cezayir, %10 ile Katar, %5 ile Norveç ve %4 ile Nijerya takip ediyor. Bu durum, Avrupa'nın enerji güvenliği açısından kırılgan bir yapıda olduğunu gösteriyor.
- ABD: %46
- Rusya: %16
- Cezayir: %11
- Katar: %10
- Norveç: %5
- Nijerya: %4
Ayrıca, Avrupa'da mevsim normallerinin üzerinde seyreden hava sıcaklıkları nedeniyle soğutma ihtiyacının artması ve bu ihtiyacın karşılanmasında gazdan elektrik üretimine duyulan gereksinim de gaz fiyatlarını yukarı çekiyor.
Piyasalardaki Dalgalanma ve Gelecek Beklentileri
Avrupa'da derinliği en fazla olan Hollanda merkezli sanal doğal gaz ticaret noktası TTF'de temmuz vadeli kontratlarda gaz fiyatları son bir haftada yaklaşık %15 yükseldi. İsrail'in İran'a saldırısından önceki gün olan 12 Haziran'da megavatsaat başı 36,2 avrodan kapanan doğal gaz fiyatları hafta boyunca inişli çıkışlı bir seyir izledi. Fiyatlardaki bu artış, gaz depolarının doluluk oranı iyi bir seviyede olmasına rağmen, Avrupa'nın enerji bağımlılığı açısından hala kırılgan kalmaya devam ettiğini de gösteriyor.
Enerji uzmanları, Orta Doğu'daki gerilimin tırmanması halinde gaz fiyatlarının daha da yükselebileceği konusunda uyarıyor. Bu durum, Avrupa ekonomisi üzerinde ciddi bir baskı oluşturabilir ve tüketicilerin enerji faturalarını artırabilir.
Sonuç olarak, İran-İsrail gerilimi Avrupa'nın enerji piyasalarını derinden etkilemiş durumda. Gaz fiyatlarındaki artış, Avrupa'nın enerji güvenliği konusundaki kırılganlığını bir kez daha gözler önüne serdi. Bölgedeki gelişmeler yakından takip edilirken, Avrupa'nın enerji arzını çeşitlendirme ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapma çabaları daha da önem kazanıyor.
