ABD'de Siyasi Kriz! Ekonomik Çöküş Kapıda mı?
ABD'de yaşanan siyasi kriz, ekonomik dengeleri sarsmaya devam ediyor. Hükümetin kapanmasıyla birlikte federal kurumlar işlevsiz hale gelirken, ekonomik belirsizlik de giderek artıyor. Peki, bu krizin ekonomik bedeli ne olacak? İşte detaylar!
ABD'de Siyasi Krizin Temel Nedenleri
Kapanmanın ardındaki temel sebep, yeni mali yıl başlamadan önce gerekli harcama yetkisinin yenilenememesi. Bu durum, geçici finansman sağlayacak bir yasa çıkarılamadığı için birçok federal kurumun kapılarını kapatmasına yol açtı. Sorunun merkezinde ise, sağlık sigortası sübvansiyonlarının uzatılması gibi harcama kalemleri üzerindeki anlaşmazlıklar ve tarafların uzlaşmaz tutumu bulunuyor. Bir yanda bütçe disiplinini savunanlar, diğer yanda sosyal programları korumak isteyenler var. Bu tablo, Amerikan siyasetindeki derin kutuplaşmanın bir yansıması olarak karşımıza çıkıyor.
Olası Senaryolar ve Beklentiler
Krizin geleceğine dair çeşitli senaryolar mevcut:
- En İyimser Senaryo: Kısa sürede geçici bir harcama paketinin çıkarılması ve hükümetin yeniden açılması. Ancak bu, sorunu sadece erteleyecek ve kalıcı bir çözüm getirmeyecek.
- Daha Zorlu Senaryo: Tarafların tavizlerle yıllık bütçede uzlaşması. Kısmi kapanma ihtimali de söz konusu olabilir; bazı kurumlar fon bulurken, bazıları kapalı kalmaya devam edebilir.
- En Kötü Senaryo: Uzun süreli bir kilitlenme. Federal çalışanların haftalarca maaş alamadığı, kamu hizmetlerinin durduğu ve piyasalarda güvenin ciddi şekilde sarsıldığı bir tablo.
Ekonomik Etkileri: Krizin Boyutları
Hükümetin kapanmasının ekonomik etkileri çok yönlüdür:
- İlk etapta, yüz binlerce kamu çalışanı maaşsız kalacak veya ücretsiz izne çıkarılacak. Bu durum, doğrudan tüketici harcamalarını azaltacaktır.
- Devletin yüklenici firmalara yaptığı ödemeler gecikecek, yeni ihaleler duracaktır. Küçük işletmelerden tarım sektörüne kadar birçok alanda devlet destekli krediler askıya alınacaktır.
- İstatistik kurumları kapalı olduğundan, enflasyon ve işsizlik verileri açıklanamayacak; piyasalar yönsüz kalacak ve yatırımcılar belirsizlik içinde olacaktır.
Kapanmanın süresi kritik önem taşıyor. Goldman Sachs gibi kurumların analizlerine göre, her bir haftalık kapanma, büyüme oranını yaklaşık 0,2 puan aşağı çekebilir. 2018-2019’daki 35 günlük kısmi kapanmanın ABD ekonomisine maliyeti 11 milyar dolar olmuştu ve bunun 3 milyar doları kalıcı kayıp olarak kayıtlara geçmişti.
Orta ve uzun vadede ise tablo daha da ağırlaşabilir. Yatırımlar ertelenir, şirketler istihdam kararlarını askıya alır, kamu hizmetlerinin kalitesi düşer. Washington merkezli federal ekonominin etkilediği bölgelerde ciddi daralmalar yaşanır. Siyasetin işleyişine dair bu tür krizler, uluslararası yatırımcıların ABD’nin mali disiplinine duyduğu güveni de aşındırır. Kredi derecelendirme kuruluşlarının not uyarıları şimdiden gündeme gelmiş durumda.
Özetle, ABD hükümetinin kapanması sadece bir bürokratik aksaklık değil. Bu, siyasetin ekonomiyi nasıl rehin alabildiğini gösteren somut bir örnek. Bugün maaş alamayan bir memur, ertelenen bir kredi, açıklanamayan bir istatistik; yarın büyüme kaybı, istihdam daralması ve küresel piyasalarda dalgalanma olarak karşımıza çıkabilir. Washington’daki siyasi çekişmenin bedelini yalnızca Amerikalılar değil, küresel ekonomi de ödeyebilir.
